به نام خدا

واردات برنج با ارز دولتی، مانع اصلی خودکفایی در تولید برنج

در جلسه تخصصی با معاون گروه برنج دفتر امورغلات و محصولات اساسی وزارت جهادکشاورزی و مسئولین بکوجا که صبح روز چهارشنبه 15 مردادماه سال جاری در ساختمان مرکزی وزارت جهاد کشاورزی که با حضور مهندس سیدعلی لطفی زاده و مهندس عقیل قدیم در تهران برگزار شد بر لزوم هماهنگی تمامی وزارتخانه ها با وزارت جهاد کشاورزی در مسیر خودکفایی در تولید برنج تأکید شد.

ضرورت خودکفایی در تولید 5 محصول کشاورزی

به گزارش روابط عمومی و اموربین الملل بسیج کارآفرینی و جهاد اقتصادی (بکوجا)، در این جلسه مهندس لطفی زاده موسس بکوجا در خصوص اهداف و ماموریت های بکوجا در حیطه وظایف وزارت جهادکشاورزی شامل برنج، دانه های روغنی، ذرت دانه ای، پنبه و گوشت قرمز توضیحاتی ارائه نمود.

اجماع محققین در امکان خودکفایی در تولید برنج

وی با اشاره به برگزاری جلسه با خانم دکتر حسینی رییس موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت، آقای دکتر عرفانی مقدم معاون موسسه در آمل و آقای دکتر نعمت زاده رییس پژوهشکده زیست فناوری در دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری، دستیابی به ارقام متعدد پرمحصول برنج را زمینه ساز دستیابی سهل الوصول به خودکفایی در تولید برنج عنوان نمود.

مهندس لطفی زاده با استناد به صحبت های مذکور افزود: با افزایش کشت و برداشت محصول برنج در استان های گلستان و خوزستان، تولید برنج در کشور به مرزهای خودکفایی بسیار نزدیک شده است و امیدواریم با همکاری همه دست اندرکاران، جشن خودکفایی در تولید برنج در سال آینده برگزار گردد.

همکار افتخاری بکوجا-مهندس عقیل قدیم

در ادامه مهندس شایگان ادیبی، معاون دفتر برنج در دفتر امورغلات و محصولات اساسی وزارت جهادکشاورزی، ضمن معرفی خود بعنوان یک برنج کار که با مدرک کارشناسی فنی و فوق لیسانس اقتصاد کشاورزی، 14 سال در استان گیلان مدیر برنج بوده و عضو شورای سیاستگذاری برنج کشور نیز می باشد به تشریح آخرین وضعیت تولید برنج از ابعاد مختلف از قبیل انواع بذر و ارقام برنج، تجهیزات و ماشین الات کاشت،داشت، برداشت و شالیکوبی و بوجاری پرداخت و از مقادیر و سطح زیر کشت برنج در استانهای مختلف از جمله مازندران، گیلان، گلستان و خوزستان، بازرگانی برنج و میزان واردات و... گزارش جامعی ارئه کرد.

کاهش ضایعات برنج، گام موثر در ایجاد خودکفایی

مهندس ادیبی اظهار داشت: در رسیدن به خودکفایی در تولید برنج یک مسئله مغفول واقع شده و آن بحث کاهش ضایعات در مراحل مختلف تولید برنج است که این رقم بعضا حدود 25% می باشد، که می توان این مقدار از ضایعات را تا 10درصد کاهش داد که نقش به سزایی در تحقق خودکفایی تولید برنج دارد، وی همچنین تجهیز اراضی توسط معاونت آب و خاک وزارتخانه و توسعه مکانیزاسیون و داشتن برنامه های کاربردی را از دیگر ضروریات افزایش تولید و خودکفایی در تولید برنج دانست.

53 رقم پرمحصول حاصل تلاش محققین برنج کشور

عضو شورای سیاستگذاری برنج کشور با بیان اینکه از دهه چهل تا الان 53 قلم ارقام برنج در کشور تولید شده است. که 9 رقم کشت انبوه در کشور دارد، از فعالیت هشت شرکت پیمانکاری برای تولید بذر در کشور خبر داد. وی گفت که سطح زیر کشت برنج در استان مازندران 214 هزار هکتار و در استان گیلان 220 هزار هکتار است که در استان مازندران 48هزار هکتار و در استان گیلان 24هزار هکتار زیر کشت برنج پر محصول می باشد.

افزایش 4برابری تولید برنج پس از انقلاب اسلامی

وی افزود: در سال 1357 حدود 700 هزار تن شلتوک از 330 هزار هکتار شالیزارهای کشور برداشت شده است، به افزایش سطح زیر کشت برنج در سال های بعد از انقلاب اشاره و آخرین آمار سطح زیرکشت 20 نوع برنج در 19 استان در کشور را در سال 1397 حدود 620 هزار هکتار و میزان برداشت شلتوک از آن را حدود 3.1 میلیون تن و برنج سفید حاصله را 2.1 میلیون تن اعلام نمود.

همکار افتخاری بکوجا- مهندس شایگان ادیبی

ادیبی گفت: در خوشبینانه ترین حالت یک چهارم سطح زیر کشت در استان های مازندران و گیلان به کشت ارقام پر محصول اختصاص یافته است.

وی با اشاره به اینکه به دلیل بارندگی های فراوان و سیلاب اواخر سال 1397 و اوایل سال 1398 سطح زیر کشت برنج در استان های خوزستان و گلستان به ترتیب به 206 هزار هکتار و 118 هزار هکتار افزایش یافته و کل سطح زیرکشت برنج در کشور را به 834هزار هکتار رسانده است، افزایش 214هزار هکتاری سطح زیر کشت در سال 1398 نسبت به سال 1397 را نماد ظرفیت کشت برنج در کشور به شرط مدیریت مناسب منابع آب دانست.

معاون دفتر برنج وزارت جهاد کشاورزی نتیجه این افزایش در سطح زیر کشت را برداشت 4.454.000 تن شلتوک و حدود 3 میلیون تن برنج سفید در سال 1398 دانست که تقریبا معادل خودکفایی در تولید برنج می باشد.

سرانه مصرف برنج در کشور

ادیبی برآورد صحیح و واقعی مصرف برنج در کشور را بسیار مهم ارزیابی نمود و از تلاش واردکنندگان برای ارائه ارقام غیرواقعی در مصرف برنج برای توجیه واردات این محصول یاد کرد. وی مصرف روزانه 100 گرم برنج را موجب تولید 370 کیلوکالری انرژی دانست که کل نیاز انرژی روزانه افراد معمولی را تامین و در نتیجه حداکثر مصرف سالیانه هر نفر را 36.5 کیلوگرم عنوان و به 34.8 کیلوگرم سرانه مصرف سالیانه برنج اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران برای هر ایرانی اشاره و برآورد خود را از سرانه مصرف برنج هر ایرانی در سال حدود 32 کیلوگرم اعلام و ارقام بیش از این (از جمله 40 کیلوگرم) را که عموما از سوی واردکنندگان اعلام می ود صرفا برای موجه نمودن واردات عنوان کرد.

ادیبی با اشاره به واردات 1.618.000 تن برنج در سال 1397 که تولید برنج داخلی حدود 2.1 میلیون تن بوده است، برآورد برنج موردنیاز کشور در سال را با فرض سرانه مصرف 35 کیلوگرم و جمعیت 83 میلیون نفری حدود 2.9 میلیون تن اعلام و از واردات 1.648.000 تن برنج در سال 1398 که رکورد تولید برنج با تولید 3 میلیون تن در کشور شکسته شده است اظهار شگفتی نمود.

وی با اظهار تاسف از اینکه رکورد تولید و واردات برنج هر دو در سال 1398 شکسته شده و این موجب بروز خسارت سنگین به کشاورزان است، از حذف ارز دولتی برای واردات برنج در سال 1399 استقبال و این موضوع را سبب کم رغبت شدن مردم به استفاده از برنج وارداتی در مقابل برنج ایرانی دانست.

رانت 30هزار میلیارد تومانی در واردات برنج

ادیبی با اشاره تلویحی به صادرات غیرمجاز برنج های وارداتی ، از رانت حدود 30 هزار میلیارد تومانی در برنج وارداتی ناشی از اختلاف قیمت دلار 4200 تومانی دولتی با دلار 22 هزار تومانی بازار آزاد خبر داد.

خودکفایی تولید برنج بکوجا- شالیزار

وی گفت: قیمت جهانی برنج 650 تا 700 دلار در هر تن است. چرا این رقم برای وارد کننده ایرانی می شود 1000 دلار و چرا بانک مرکزی برای هر تن برنج 1083 دلار ارز تخصیص می دهد؟ در واقع کشاورز و بازرگان هندی و پاکستانی از تخصیص ارز یارانه ای کشور به برنج آگاه هستند. به عبارتی ارز دولتی را به کشاورز و بازرگان هندی و پاکستانی و به بازرگان ایرانی می دهیم تا به راحتی تولید ارقام پر محصول تولید داخل را از میدان رقابت خارج کنند. اثرات این تصمیم ها و آشفتگی مستقیم به شالیزار می رود. نتیجه ادامه این سیاستها اعمال فشار به کشاورزان ایرانی است. نکته مهم و غیر قابل انکار این است که تولید داخلی برنج ارتباط مستقیم با سیاستهای بازرگانی و وارداتی کشور دارد. بدون ساماندهی واردات نمی توان به خودکفایی داخلی در تولید برنج رسید. بیشترین تولید در سال 98 اتفاق افتاد، وارادت هم به اندازه سال 97 که تولید کمتری بود اتفاق افتاد، یک اتفاق بسیار عجیب که جای تامل دارد. لذا برای کوتاهی دست مافیای واردات برنج، سیاستهای اصولی لازم است.

استقبال از حذف ارز دولتی برای واردات برنج و ضرورت پرداخت یارانه خرید برنج ایرانی به اقشار کم درآمد

ادیبی در عین حال از ضرورت حمایت دولت از اقشار کم درآمد برای تهیه برنج ایرانی سخن گفت و افزود تا الان ما با تخصیص ارز دولتی از کشاورزان دیگر کشورها حمایت می کردیم ولی با حذف ارز دولتی برای واردات برنج، کشاورز ایرانی مورد حمایت قرار گرفته و لازم است تا بخشی از یارانه های که صرف واردات برنج می شده است به نحو مقتضی تحت عنوان یارانه خرید برنج ایرانی در اختیار اقشار کم درآمد قرار گیرد. ادیبی از تقلیل تعرفه واردات برنج از 30% به 10% با توجه به تغییر نرخ ارز تخصیصی برای واردات هم خبر داد.

ضرورت حمایت همه نمایندگان مجلس از خودکفایی تولید برنج

عضو شورای سیاستگذاری برنج کشور گفت: یکی از مشکلات اصلی بر سر راه حمایت از تولید برنج داخلی و جلوگیری از واردات برنج، ، تولید منطقه ای و مصرف ملی این محصول است. لذا آن طور که باید و شاید و در سطح ملی لازم است، نمایندگان مجلس به آن توجه ندارند و تنها نمایندگان دو استان مازندران و گیلان به این مسئله می پردازند. به عبارت دیگر چون کشت برنج در چند استان رونق دارد، نمایندگان سایر مناطق در کشور به موضوع برنج اهمیت زیادی قائل نمی شوند و طرح های حمایت از تولید برنج در کشور با اقبال عمومی نمایندگان مواجه نمی شود و لازم است در این زمینه روشنگری صورت پذیرد.

مزیت های استان های گیلان و مازندران در تولید برنج نسبت به سایر استان ها

مهندس شایگان ادیبی با یادآوری وجود ظرفیت و توانمندی برای خودکفایی در تولید برنج، به ظرفیت استا ن های گیلان و مازندران برای تامین 75% نیاز برنج کشور از طریق بالغ بر 500هزار کشاورز با تجربه و دارای دانش فنی مناسب اشاره و اقتصاد استان های گیلان و مازندران را مبتنی بر کشاورزی و کشت برنج دانست. وی از برخورداری 72% از زمین های زراعی استان گیلان از آب سد سفیدرود و بهره گیری 35% از اراضی زراعی استان مازندران از آب سدها و بندها خبر داد.

ادیبی میانگین مصرف آب در هر هکتار مزارع برنج را 13000 مترمکعب اعلام و با اشاره به وضعیت آب و هوایی مناسب تر در استان های شمالی برای کشت برنج، متوسط مصرف آب در هر هکتار از شالیزارهای شمال کشور را 9500 مترمکعب و در سایر استان ها 23000 مترمکعب اعلام کرد. وی برداشت شلتوک به ازای هر مترمکعب آب مصرفی در استان های شمالی را 2000 گرم و در سایر استان ها 550 تا 600 گرم شلتوک اعلام کرد.

شایگان ادیبی مهمترین ارقام پرمحصول قابل استفاده در استان گیلان را رقم های آنام با برداشت 6-6.5 تن در هکتار و گیلانه با برداشت 5-6 تن در هکتار و در استان مازندران رقم تیسا با برداشت 7 تن در هکتار عنوان کرد و حذف ارز دولتی برای واردات برنج را فرصتی برای کشت ارقام پرمحصول جهت پاسخگویی به نیاز اقشار کم درآمد دانست که قطعا در صورت تداوم مورد استقبال کشاورزان قرار خواهد گرفت.

عضو شورای سیاستگذاری برنج کشور گفت: از 4100 کارخانه شالیکوبی کشور، 2500 کارخانه در استان های گیلان و مازندران قرار دارد که عدم بروزسازی آنها موجب 25% ضایعات در تولید برنج می شود. وی ضایعات کمی را 4% و ضایعات کیفی را 21% عنوان نمود و نتیجه ضایعات کمی را عدم امکان استفاده از برنج و هدررفت آن در پروسه برداشت تا عرضه و نتیجه ضایعات کیفی را تبدیل برنج به نیم دانه و برنج شکسته و در نتیجه کاهش ارزش فروش آن دانست. ادیبی راه جلوگیری از ضایعات کمی را به زراعی و راه کاهش ضایعات کیفی را اصلاح و بروزسازی کارخانه های شالیکوبی دانست.

مخالفت با خرید تضمینی برنج پر محصول توسط دولت

مهندس ادیبی دخالت دولت در قیمت گذاری برنج را به شدت باعث زیان کشاورز دانست و از خرید تضمینی برنج به عنوان تنبل کردن محققین نام برد و گفت: محققین بایستی ارقام پرمحصولی ارائه نمایند که از نظر کیفی هم مورد پسند مصرف کننده باشد، در غیر این صورت با خرید تضمینی ارقام پرمحصول بی کیفیت عملا کار از مسیر درست خود خارج خواهد شد.

ادیبی گفت: برخی راهبردها که در خودکفایی تولید برنج نقش دارند عبارتند از:

• حدود 15 سال قبل برنامه اصلاح و نوسازی کارخانجات شالیکوبی با هدف کاهش ضایعات برنج تدوین شد. این موضوع باید با حمایت های دولت اجرای شود.

• ساماندهی امور بازرگانی و واردات و صادرات

• تغییر برخی رویکردها در بحث آب و خاک

• برآورد دقیق نیاز واقعی کشور

• توجه به سیاستهای پولی و اعتباری در این حوزه

• کار کردن روی بذر و کشت بذر بجای کشت دانه(در کشت دانه 70 کیلو و در بذر 30 کیلو در هکتار مصرف می شود.)

• تکمیل زنجیره ارزش از تولید تا مصرف و مخصوصا دسترسی به بازار(ساماندهی سیستم بازار و استفاده از سیستم کدینگ مزرعه تا کارخانه تولید، به نحوی که امکان رهگیری محصول برای مشتری فراهم شود و از مخلوط کردن ارقام کم کیفیت با ارقام با کیفیت جلو گیری شود.)