به نام خدا
نشست صمیمانه با موسسه تحقیقات برنج – معاونت مازندران
سه شنبه 1400/06/30
روابط عمومی و امور بین الملل بسیج کارآفرینی و جهاد اقتصادی (بکوجا) از برگزاری نشست صمیمانه مسئولین بکوجا با ریاست و برخی از اعضاء هیات علمی موسسه تحقیقات برنج آمل خبر داد.
به موجب این گزارش، این نشست از ساعت 12:00 روز دوشنبه 1400/06/29 در دفتر رییس موسسه تحقیقات برنج و با حضور افراد زیر برگزار شد:
- سید علی لطفی زاده موسس بکوجا
- وحید خسروی عضو هیات علمی بخش گیاه پزشکی و معاون موسسه تحقیقات برنج کشور در مازندران
- محسن سلطانی نماینده بکوجا در استان مازندران
- رحمان عرفانی رییس سابق و عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج مازندران
- سید حشمت الله سبطی نماینده بکوجا در شهرستان بابل
- مرتضی نصیری عضو هیات علمی و مسئول بخش اصلاح و تهیه بذر موسسه تحقیقات برنج مازندران
- محمد محمدیان عضو هیات علمی و مسئول بخش خاک و آب موسسه تحقیقات برنج مازندران
- محمد تقی کربلایی آقاملکی عضو هیات علمی بخش اصلاح و تهیه بذر موسسه تحقیقات برنج مازندران
- مصطفی یوسفیان عضو هیات علمی بخش فنی و مهندسی موسسه تحقیقات برنج مازندران
- نعمت الله صداقت رییس مرکز خدمات کشاورزی جهاد کشاورزی آمل
- سید حسین حسینیان کارشناس جهاد کشاورزی مازندران
در ابتدای این دیدار دکتر وحید خسروی ضمن خیر مقدم و خوشامدگویی به مهندس لطفی زاده و هیات همراه، به بیان خلاصه ای از وضعیت موسسه تحقیقات برنج مازندران پرداخت و گفت: این موسسه دارای پنج بخش تحقیقاتی به شرح زیر می باشد:
- بخش اصلاح و تهیه بذر
- بخش گیاه پزشکی
- بخش فنی و مهندسی
- بخش خاک و آب
- بخش فنی و تحقیقاتی
دکتر خسروی با اشاره به ماموریت های هر بخش از موسسه، به معرفی همکاران خود که در جلسه حضور دارند پرداخت و گفت: تا کنون ارقام اصلاح شده متعددی از سوی این موسسه معرفی شده اند که تاثیر به سزایی در افزایش عملکرد محصول برنج داشته اند که از جمله آن ها به رقم های طلوع، ندا، نعمت، آمل 1 و 2 و 3 و تیسا می توان اشاره نمود که علاوه بر مازندران در دیگر استان ها نیز در حال استفاده می باشد.
خسروی افزود: در سال هایی که دولت از ارقام پرمحصول حمایت نموده است، بیش از 50% از اراضی زیر کشت برنج پرمحصول رفته است و هر زمان که این حمایت نبوده است، رغبت کشاورزان برای کشت ارقام پرمحصول کم شده است. وی همچنین به ویژگی منحصر به فرد استان مازندران برای کشت دوم برنج اشاره کرد و گفت که سایر استان هایی که کشت برنج در آن ها رونق دارد از جمله گیلان و گلستان نیز فاقد این ویژگی می باشند و به این دلیل تمرکز بر تولید برنج در استان مازندران می تواند نویدبخش خودکفایی پایدار در تولید این محصول در کشور باشد.
وی از ارتباط بسیار خوب و نزدیک محققین موسسه با کشاورزان و حضور مستمر در مزارع آنان به عنوان ویژگی اجتناب ناپذیر اعضاء هیات علمی موسسه نام برد و از تجربه خود در نمونه گیری از کشت برنج در اکثر مزارع موجود در مسیر جاده اصلی گلستان-مازندران- گیلان در سال 1392 و در جریان تهیه پایان نامه دکتری خود سخن گفت و از لطفی زاده خواست تا همکاران موسسه و افراد حاضر در جلسه را با اهداف و برنامه های بکوجا آشنا نماید.
در ادامه جلسه مهندس لطفی زاده ضمن اظهار خرسندی از حضور در موسسه تحقیقات برنج کشور- معاونت مازندران و آشنایی با مدیران و اعضاء هیات علمی این موسسه، به بیان سابقه همکاری بکوجا با موسسه از سال گذشته و در زمان تصدی آقای دکتر عرفانی پرداخت و از زحمات و تلاش های شبانه روزی و بی وقفه و مخلصانه دکتر عرفانی در یک سال اخیر قدردانی کرد. لطفی زاده حضور دکتر عرفانی در مزارع و راهنمایی کشاورزان برای بهبود بهره وری افزایش عملکرد را امری ستودنی دانست و اظهار امیدواری کرد که این روحیه در بین همه محققین این موسسه وجود داشته باشد.
لطفی زاده هدف اصلی بکوجا را بهبود وضعیت اقتصادی کشور از طریق افزایش بهره وری در واحدهای تولیدی موجود عنوان کرد و گفت که رویکرد بکوجا برای تحقق این هدف تشکیل شبکه داوطلبان ملی-مردمی بکوجا برای دسترسی بدون واسطه به تولید کنندگان و ترغیب آنان به به کارگیری دانش و فناوری در تولید و ایجاد شبکه ملی نخبگان بکوجا به منظور دراختیار گذاشتن دانش و فناوری موردنیار برای بهبود بهره‌وری به تولیدکنندگان می باشد.
سید علی لطفی زاده از موسسه تحقیقات برنج به عنوان مرجعی که می تواند بیشترین نقش را در تامین دانش مورد نیاز برای افزایش تولید برنج در کشور داشته باشد نام برد و استفاده از ارقام برنج پرمحصول که حاصل زحمات شبانه روزی و طولانی مدت همکاران این موسسه می باشد را گام مهمی در خودکفایی تولید برنج در کشور دانست و بر ضرورت توجه به سایر پارامترها همچون زمان شناسی، خاک شناسی، تغذیه، مبارزه با آفات و بیماری ها، مبارزه با علف های هرز، برداشت با حداقل دورریز و شالیکوبی های مدرن با حداقل پرت تاکید و دستیابی به بهره وری حداکثری را وابسته به اجرای تک تک این موارد در مزارع دانست.
تشکل های مدیریت مزرعه در بستر تعاونی های روستایی
لطفی زاده گفت: اگرچه در یک سالی که در مازندران فعالیت داریم با استفاده از بذر ارقام پر محصول افزایش قابل توجهی در تولید واحد سطح برنج محقق شده است، لیکن بایستی سایر موضوعات را نیز مد نظر قرار داد و از امکانات موجود استفاده بیشتری کرد. وی افزود: به این دلیل بکوجا در حال ایجاد تشکل های مدیریت مزرعه در بستر تعاونی های روستایی و با استفاده از دانش نخبگان استان و ظرفیت کارشناسان عضو سازمان نظام کشاورزی استان می باشد.
مهندس لطفی زاده مهمترین موضوعات مورد نظر برای ترویج در سال زراعی پیش رو را افزایش عملکرد و مدیریت مصرف آب عنوان کرد و از رییس و محققین موسسه خواست تا همکاری بیشتری برای تحقق این دو موضوع با شبکه های بکوجا داشته باشند.
آموزش بهره برداران مهم ترین اقدام در شرایط فعلی
پس از سخنان لطفی زاده، دکتر نصیری عضو هیات علمی و مسوول بخش اصلاح و تهیه بذر موسسه تحقیقات برنج مازندران ضمن خیرمقدم به لطفی زاده و هیات همراه، آموزش بهره برداران را مهمترین اقدام موردنیاز فعلی برای دستیابی به افزایش عملکرد برشمرد، لیکن اتخاذ سیاست های مناسب را مهمتر از آموزش کشاورزان دانست.
دکتر نصیری رانت و منافع ناشی از واردات را مهمترین عامل بی توجهی کشاورزان به کشت ارقام پرمحصول دانست و اتخاذ سیاست مناسب در سال های ابتدایی دهه 80 را موجب کشت بیش از 160.000 هکتار از اراضی شالیزاری با برنج پر محصول دانست که به محض تغییر سیاست ها به شدت کاهش یافت.
استفاده از تمام ظرفیت ها به منظور جلوگیری از موازی کاری
مسئول بخش اصلاح و تهیه بذر موسسه تحقیقات برنج مازندران افزایش تعرفه واردات برنج به نحوی که موجب لطمه به کشاورزان نشود را حداقل انتظار از تصمیم گیرندگان دانست. وی همچنین موازی کاری در کارها را عامل اتلاف انرژی و سرمایه کشور دانست و از مسئولین بکوجا خواست تا مراقب این موضوع باشند که لطفی زاده این نکته را بجا دانست و گفت که بکوجا از ظرفیت همه نهادها و سازمان هایی که به نوعی در روستاها فعالیت دارند استفاده می کند و بنا به ایجاد فعالیت موازی ندارد و به همین دلیل در بسیاری از روستاها نمایندگان بکوجا همان دهیاران، یا مروجین جهاد کشاورزی و یا نمایندگان سازمان بسیج مهندسین کشاورزی و منابع طبیعی و یا نمایندگان هلال احمر و آستان قدس در روستاها می باشند و همه تلاش بر ایجاد هم افزایی و ممانعت از موازی کاری است.
دکتر نصیری همچنین از انتشار نشریه مدیریت فنی مزرعه برنج در 15 گام خبر داد و موافقت خود و موسسه را برای چاپ و توزیع این نشریات توسط بکوجا اعلام کرد.
عدم محدود بودن به زمان و مکان برای کمک به کشاورزان
دکتر رحمان عرفانی رییس سابق و عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج مازندران نیز در ادامه این دیدار از فعالیت های بکوجا در یک سال اخیر در سطح استان تقدیر نمود و تفاوت نمایندگان بکوجا با دیگر سازمان ها و نهادهای فعال در بخش کشاورزی در پیگیری و عدم محدود بودن به زمان و مکان برای کمک به کشاورزان و تحقق بهبود بهره وری دانست و خواستار فعالیت نظام مندتر و هماهنگ تر بکوجا شد.
وی حضور نمایندگان جهاد کشاورزی، هلال احمر، آستان قدس، بسیج مهندسین کشاورزی و ... در جلساتی که بکوجا برگزار می کند را عامل همگرایی و اعتماد بیشتر مردم به این مجموعه برشمرد و بر ضرورت جلوگیری از واردات برنج خارجی بویژه در زمان برداشت محصول برنج در کشور تاکید نمود و گفت: در واقع برنج وارداتی رغیب برنج پرمحصول است و واردات مترادف با بی انگیزگی کشاورزان برای کشت ارقام پرمحصول است و از مسئولین بکوجا خواست تا در این زمینه تلاش خود را به کار گیرند.
در ادامه جلسه مهندس سیدحسین حسینیان نیز رفع دغدغه های عنوان شده در جلسه را نیازمند استفاده از کشاورزی قراردادی دانست که موجب رفع کلیه دغدغه ها می شود و البته بایستی افرادی که طرف قرارداد با کشاورزان قرار می گیرند از صلاحیت لازم برخوردار باشند و در عین حال زمینه برای صادرات محصولات مازاد بر نیاز داخل فراهم گردد.
دکتر مصطفی یوسفیان عضو هیات علمی بخش فنی و مهندسی موسسه تحقیقات برنج مازندران و مسئول بسیج موسسه با اشاره به عدم حضور اساتید خود آقایان دکتر اسدی و دکتر عرب زاده در جلسه، به کارهای زیاد انجام شده در حوزه آب اشاره کرد و گفت: در گذشته کاهش مصرف آب مورد نظر بود ولی امروزه بهبود بهره وری آب مد نظر است. وی با اشاره به کاهش مصرف آب در ارقامی که زودرس هستند، به نبود امکانات اندازه گیری مصرف آب در مزارع اشاره کرد و گفت با تغییر روش کشت و نوع بذر می توان مصرف آب را بدون کاهش عملکرد کاهش داد.
دکتر یوسفیان بهترین روش مدیریت مصرف آب را آبیاری تناوبی و استفاده از سیلندر برای اطلاع از تراز آب مزرعه دانست و گفت: از این مهمتر توجه به شکل گیری کامل لایه سخت در بستر زمین در زمان آماده سازی برای شروع کشت است که تاثیر بسیار زیادی در کاهش مصرف آب دارد.
مصفی یوسفیان، کاهش مصرف آب قابل دسترس با رعایت بسترسازی درست و آبیاری تناوبی را حداقل 15 و حداکثر 30 درصد عنوان کرد.
دکتر محمد محمدیان عضو هیات علمی و مسئول بخش خاک و آب موسسه تحقیقات برنج مازندران دیگر عضو جلسه بود که از تلاش 30 ساله موسسه برای بهبود حاصلخیزی خاک های زراعی سخن گفت و افزود: کود یکی از مهمترین نهاده های تاثیرگذار در بهبود تولید است که بین 50 تا 100 دصد در عملکرد تاثیرگذار است.
محمدیان با اشاره به دسته بندی خاک در دسته منابع تجدیدناپذیر به جهت دوره 100 ساله موردنیاز برای تشکیل یک سانتیمتر خاک، بر ضرورت استفاده بهینه از خاک و رها ننمودن استفاده از خاک های موجود در فصول غیر کشت تاکید کرد.وی به موضوع فرهنگ نیز تاکید کرد و گفت: کشاورز بسیاری از موارد را می داند ولی جرا نمی کند و این یک معضل فرهنگی است و لازم است تا با استفاده از ظرفیت رسانه ها و بویژه رسانه ملی، در این رابطه اقدام جدی صورت پذیرد.
دکتر محمدیان روش مصرف کود را هم بسیار مهم دانست و گفت که روش صحیح استفاده از کود در مزرعه، سبب صرفه جویی قابل توجه در مصرف کود می شود. وی در خاتمه از آماده بودن دستنامه کشت برنج برای چاپ خبر داد و گفت متاسفانه به دلیل مشکلات مالی موسسه، انتشار این دستنامه تاکنون میسر نشده و از بکوجا خواست در این زمینه همکاری نماید.
نعمت الله صداقت رییس مرکز خدمات کشاورزی جهاد کشاورزی آمل نیز در این جلسه به افزایش نیاز به محصولات غذایی از جمله برنج به دلیل افزایش جمعیت و محدودیت اراضی کشاورزی و منابع آبی اشاره نمود و تنها راه چاره برای تامین محصولات غذایی موردنیاز را افزایش تولید در واحد سطح عنوان کرد.
دکتر صداقت ضمن اشاره به کمبود نهاده های کشاورزی از رابطه ضعیف کشاورزان با دانشگاه ها و عدم بروز نتایج دست آوردهای علمی در مزارع گلایه نمود و گفت: در سال های اخیر برنج روشن از سوی یکی از پژوهشگاه های مستقر در دانشگاه های استان معرفی شد ولی هرچه تلاش کردیم موفق به دریافت بذر آن نشدیم.
صداقت گفت: کشاورزان بسیار سخت باورپذیر هستند و تا نتیجه کاری را به چشم خود نبینند قبول نمی کنند. وی افزود: هرچه کارهای ترویجی با ارائه نمونه های موفقیت در مزرعه و در محل صورت پذیرد نتایج بهتری حاصل می شود. وی به ضرورت وجود آب در دسترس کشاورزان نیز اشاره نمود و گفت تامین آب مطمئن از سوی دولت برای کشاورزان بسیار تعیین کننده است
در خاتمه این دیدار دکتر محمد تقی کربلایی آقاملکی عضو هیات علمی بخش اصلاح و تهیه بذر موسسه تحقیقات برنج مازندران نیز به تاریخچه همکاری با بکوجا اشاره نمود و از سه پیشنهاد خود از جمله تولید بذر، تولید برنج رنگی و گلخانه های مدرن در استان سخن گفت که موضوع تولید بذر مورد توجه جدی بکوجا قرار گرفته و در دست پیگیری است.
با توجه به مجموع مذاکرات انجام شده در پایان توافق شد تا همکاری های موسسه تحقیقات برنج کشور- معاونت مازندران با بسیج کارآفرینی و جهاد اقتصادی گسترده تر و نزدیک تر شده و ملاقات های بیشتری برای هماهنگی های بیشتر صورت پذیرد، همچنین با توجه به انجام پژوهشی میدانی برای بررسی میزان آب مصرفی برای کشت برنج به روش های غرقابی، بارانی و قطره ای با محوریت معاونت علمی ریاست جمهوری در گرگان و فعالیت مشابه در موسسه تحقیقات برنج، توافق شد تا به منظور هم افزایی و نتیجه گیری بهتر از این پژوهش ها در نیمه دوم مهرماه سال جاری جلسه مشترکی میان دست اندرکاران این پژوهش ها با محوریت بکوجا برگزار گردد.