به نام خدا

فرآیند  استعدادسنجی در استان ها

مقدمه

شناخت استعدادها و علایق افراد و هدایت آنان به سمت شکوفایی استعدادهای منطبق با علایق افراد می تواند موجب حداکثر کارایی فرد در جامعه و زندگی لذت بخش برای فرد باشد. در جامعه ای که اکثریت افراد استعداد و علایق خود را شناخته باشند و مسیر زندگی‏ خود را در جهت آن قرار داده باشند می توان انتظار داشت که بیشترین رضایتمندی از زندگی و بالاترین میزان از پیشرفت محقق ‏گردد و علاوه بر انسان، جامعه نیز در مسیر کمال حرکت نماید.

از این رو ترویج فرهنگ استعدادسنجی و شناخت علایق افراد و ارزیابی میزان کسب توفیق در شکوفایی آن ها تاثیر به‏سزایی در پیشرفت‏کشور، افزایش درآمدهای ملی و کاهش هزینه های ناشی از آسیب های اجتماعی دارد.

در جهان کنونی، آزمون های متعددی برای شناخت شخصیت، رغبت‏ها و هوش افراد طراحی و مورد استفاده قرار گرفته و با آمدن کامپیوترها و اضافه شدن هوش مصنوعی، استعدادسنجی به یک فعالیت دانش بنیان و بالنده تبدیل شده است. از سوی دیگر تعریف‏زمینه مناسب برای به‏کارگیری استعدادها نیز از دیگر مفاهیم دانش بنیانی است که بایستی شانه به شانه استعدادسنجی به آن هم توجه‏ داشت و دقت نمود که به‏کارگیری استعدادها در مسیری که حداکثر بازدهی را برای جامعه بشری داشته باشد، نیازمند شناخت بازدهی فعالیت‏های مختلف و میزان اثربخشی آن در بهبود زندگی بشر است.

در سال1400 مجموعا 24 دانشگاه دولتی در ایران 1192 دانشجو در رشته کارشناسی روانشناسی پذیرش نموده اند و 18 دانشگاه دولتی 639 دانشجو در رشته کارشناسی مشاوره پذیرش نموده اند و در کنار این دانشگاه ها، 112 شعبه دانشگاه آزاد 6684 دانشجو در مقطع کارشناسی روانشناسی و 43 شعبه دانشگاه آزاد 2580 دانشجو در مقطع کارشناسی رشته مشاوره پذیرش داشته اند و 119 دانشگاه غیرانتفاعی نیز 5987 دانشجو در مقطع کارشناسی روانشناسی و 48 دانشگاه غیرانتفاعی 2382 دانشجو در مقطع کارشناسی مشاوره جذب نموده اند و دانشگاه پیام نور هم از طریق 283 شعبه خود 13495 دانشجوی مقطع کارشناسی رشته روانشناسی و از طریق 110 شعبه خود 4300 دانشجو در مقطع کارشناسی رشته مشاوره پذیرش نموده است. به عبارت دیگر در سال 1400 تعداد 27358 دانشجو در مقطع کارشناسی در رشته روانشناسی و 9901 دانشجو در مقطع کارشناسی در رشته مشاوره در موسسات آموزش عالی کشور پذیرفته شده اند.

این ظرفیت دانشگاهی و پذیرش سالیانه این تعداد دانشجو در دانشگاه های کشور دلالت بر وجود بستر بسیار مناسب برای استعدادسنجی و هدایت آن ها به سمت شکوفایی دارد، لیکن مشاهده می گردد که به دلیل عدم وجود فرهنگ استعدادسنجی در میان مردم و عدم تبیین اهمیت آن در آینده افراد و جامعه، بسیاری از متخصصین این رشته در حوزه های دیگری بجز استعدادسنجی مشغول به کار می‏باشند و دانشگاه ها نیز انگیزه کافی برای تولید ابزار مناسب برای سنجش استعدادها و بالندگی لازم در این زمینه را ندارند، به طوریکه به‏کارگیری متخصصین موجود هم مستلزم برگزاری دوره های آموزشی برای آنان و در عین حال حرکت به سوی تولید‏پرسشنامه‏های‏تخصصی موردنیاز در دانشگاه ها می باشد.

برنامه استعدادسنجی بکوجا در استان ها

الف) ایجاد بستر مناسب برای برگزاری برخط آزمون های استعدادسنجی

1. آماده سازی بستر آزمون های برخط از طریق سامانه استعدادسنجی بکوجا به نشانی talent.bekooja.com
2. انعقاد تفاهم نامه با موسسات معتبری که چنین آزمون ها و خدماتی را در اقصا نقاط کشور ارائه می نمایند و معرفی آن ها برروی سایت بکوجا
3. معرفی دیگر وبگاه هایی که به صورت برخط این خدمت را ارائه می نماید

ب)سازماندهی متخصصین شامل:

1. شناسایی کلیه متخصصین استان
2. ارتباط با اداره کل بهزیستی استان و دریافت اسامی و شماره تماس متخصصین و مراکز مشاوره دارای مجوز از این اداره کل
3. ارتباط با سازمان نظام روانشناسی و خدمات مشاوره استان و دریافت اسامی و شماره تماس متخصصین عضو این سازمان و دارندگان پروانه فعالیت به صورت حقیقی و حقوقی از این سازمان
4. برگزاری همایش مجازی با حضور کلیه متخصصین استان به دعوت اداره کل بهزیستی و سازمان نظام روانشناسی و خدمات‏مشاوره استان و در بستر جلسات مجازی اداره کل بهزیستی استان به منظور تبیین اهداف و برنامه های بکوجا و دعوت از متخصصین جهت درج اطلاعات خود بر روی سایت استعدادسنجی بکوجا به نشانی talent.bekooja.com
5. برگزاری دوره های آموزشی برای تبیین اهمیت استعدادسنجی و هدایت افراد به سمت شکوفایی استعدادهای منطبق با علایق در رونق اقتصادی کشور
6. برگزاری دوره های آموزشی برای آشنا نمودن متخصصین استان با آزمون های استعدادسنجی و نحوه تفسیر نتایج هر آزمون
7. برگزاری دوره های آموزشی برای آشنا نمودن متخصصین استان با نحوه تلفیق نتایج آزمون های مختلف و ارائه پیشنهادات مشخص در حوزه تحصیلی و شغلی به مخاطب
8. برگزاری آزمون و ارائه گواهی به متخصصینی که موفق به اخذ امتیاز لازم برای ارائه خدمات استعدادسنجی شده باشند
9. برگزاری دوره های آموزشی برای آشنا نمودن متخصصین استان با نحوه ارائه خدمات مشاوره تحصیلی و شغلی به مخاطبین
10. برگزاری آزمون و ارائه گواهی به متخصصینی که موفق به اخذ امتیاز لازم برای ارائه خدمات مشاوره شده باشند
11. برقراری ارتباط با دانشجویان رشته های روانشناسی، علوم تربیتی و مشاوره در استان و سازماندهی و آموزش آنان برای اقدامات ترویجی و پژوهشی و اجرایی موردنیاز

ج)توسعه ابزارهای سنجش

1. تولید پرسشنامه های تخصصی برای شناسایی دقیق تر استعدادها در قالب تعریف پایان نامه های کارشناسی ارشد از طریق ایجاد همکاری فیمابین دانشگاه های استان با دانشگاه های مادر که از ظرفیت تخصصی مناسب برای این کار برخوردارمی‏باشند.
2. تولید پرسشنامه های تخصصی برای شناسایی دقیق تر استعدادها در قالب تعریف طرح های پژوهشی در دانشگاه هایی که دارای متخصصین موردنیاز می باشند.
3. تولید پرسشنامه های تخصصی برای شناسایی دقیق تر استعدادها در قالب تولید مقالات علمی – پژوهشی از سوی متخصصین و صاحب نظران و انتشار آن در نشریات مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که دارای رتبه ارزیابی "الف" می باشند.

د) آگاه سازی گروه های هدف و ترغیب آنان برای ورود به فرآیند استعدادسنجی و شکوفایی استعداد

1. هماهنگی با اداره کل کمیته امداد استان به منظور دعوت از مددجویان برای دریافت خدمات استعدادسنجی با اولویت نیروی‏کار و دانش آموزان تحت پوشش
2. هماهنگی با اداره کل بهزیستی استان به منظور دعوت از مددجویان برای دریافت خدمات استعدادسنجی با اولویت نیروی کار و دانش آموزان تحت پوشش
3. هماهنگی با اداره کل آموزش و پرورش استان به منظور دعوت از دانش آموزان و خانواده های آنان برای دریافت خدمات‏استعدادسنجی با اولویت دانش آموزانی که در معرض انتخاب رشته تحصیلی قرار دارند
4. هماهنگی با ادارات و نهادهای دولتی و عمومی استان به منظور استقرار گروه های ترویجی در ساختمان های وابسته به آنها و ترویج فرهنگ استعدادسنجی برای کارکنان، مراجعین و خانواده های آنان
5. استقرار دانشجویان و فارغ التحصیلان آموزش دیده در اماکن وابسته و ارائه خدمات ترویجی مبتنی بر تبیین اهمیت‏استعداسنجی و شکوفایی استعدادها برمبنای علایق افراد در رونق اقتصادی و کاهش آسیب های اجتماعی و توزیع بروشور در میان آنان
6. تبلیغات محیطی از طریق تولید و نصب بنرهای با محتوای تبیین ارزش استعدادسنجی در رونق اقتصادی کشور در اماکن توافق شده و محیط های شهری و روستایی
7. اطلاع رسانی از طریق رسانه های مجازی و صدا و سیما در صورت وجود سازماندهی لازم برای پاسخگویی به مراجعین متعدد

ه) برگزاری آزمون ها و ارائه خدمات استعدادسنجی

1. انجام آزمون ها توسط مخاطبین در بستر وب و ارائه برخط نتایج به آنان
2. بررسی آزمون ها و مطابقت نتایج آزمون های مختلف با یکدیگر و ارائه گزارش مسئول فنی
3. ارائه خدمات مشاوره به افرادی که خودشان درخواست مشاوره دارند و یا به تشخیص متخصصین لازم است تا خدمات مشاوره دریافت نمایند.

و) تامین هزینه ها

1. درصدی از هزینه های انجام آزمون ها و ارائه جمع بدی فنی و ارائه خدمات مشاوره بسته به وسع مالی مخاطبین از آنان دریافت خواهد شد (تحربه نشان می دهد که ارائه خدمات رایگان از استقبال مناسب برخوردار نبوده و برای آن اهمیت کافی قائل نمی شوند).
2. بخش اعظم هزینه های فرآیند استعدادسنجی برای مددجویان کمیته امداد امام خمینی(ره) و بهزیستی استان از سوی این‏نهادها و براساس بودجه های سنواتی و ظرفیت های آنان تامین خواهد شد و طبیعتا اولویت با نیروی کار، دانش آموزان و دانشجویان می باشد.
3. با توجه به وجود تعرفه های مشخص برای ارائه خدمات از سوی سازمان نظام روانشناسی و خدمات مشاوره، ترتیبی اتخاذ می‏شود تا تعرفه خدماتی که ارائه آن از سوی این مجموعه مدیریت می گردد از تخفیف حداقل 20درصدی برخوردار باشد.

ز) خدمات جهادی

1. به منظور فراهم شدن امکان ارائه خدمات مرتبط با فرآیند استعدادسنجی و هدایت استعدادهای مبتنی بر رغبت های افراد، به سمت شکوفایی در همه نقاط استان، آموزش های لازم به گروه های جهادی فعال در استان داده خواهد شد تااهمیت‏استعدادسنجی در اقتصاد فردی و ملی را برای مخاطبین خود که در مناطق دورافتاده و کم برخوردار استان حضور دارند را تبیین و اقدامات ترویجی لازم را به منظور تشویق آنان برای ورود به فرآیند استعدادسنجی معمول نمایند.
2. از آنجا که بسترهای الکترونیکی موجب فراهم شدن امکان برخورداری همه افراد جامعه (فارغ از موقعیت مکانی آنان) از خدمات مختلف می گردد، لذا فرآیند استعدادسنجی هم با هدف برخوردای عموم افراد جامعه در بستر وب ارائه می گردد و ارائه خدمات مشاوره نیز تا آنجا که به کیفیت و نتیجه کار لطمه وارد نسازد به صورت تلفنی و غیرحضوری ارائه می‏گردد.
3. برای آن دسته از روستاهایی که به دلیل نبود دسترسی به اینترنت، امکان انجام برخط آزمون ها و ارائه خدمات در بستر وب وجود ندارد، هماهنگی های لازم برای انتقال داوطلبین به نزدیک ترین مکانی که دسترسی به اینترنت داشته باشد صورت می‏گیرد تا امکان برخورداری آنان از این خدمات فراهم گردد.
4. برای آن دسته از افرادی که در مناطق دور افتاده و کم برخوردار ساکن هستند و ارائه خدمات مشاوره به آنان به صورت حضوری ضروری می باشد، گروه های جهادی استعدادسنجی براساس برنامه‏ ریزی قبلی در این محلات حاضر شده و خدمات ‏لازم را به مخاطبین ارائه می نمایند.

ح) مجوزها

1. اولویت بکوجا استفاده از ظرفیت های موجود در استان می باشد و به همین دلیل ارائه خدمات از سوی افراد حقیقی و حقوقی دارای پروانه از مراجع ذیربط در اولویت می باشد.
2. از آنجا که ممکن است امکان حضور افراد دارای پروانه فعالیت در مناطق دورافتاده و کم برخوردار استان فراهم نگردد، لذا مجوز مرکز مشاوره عمومی از سوی بکوجا از اداره کل بهزیستی استان اخذ خواهد شد تا در اینگونه موارد با مسئولیت بکوجا، خدمات لازم به مردم ارائه گردد.
3. پیش بینی می شود که ارائه خدمات استعدادسنجی از سوی افراد حقیقی و حقوقی دارای پروانه در سطح استان به افرادی که از استطاعت مالی کافی برخوردار نیستند دچار محدودیت باشد و از این رو مرکز مشاوره ای که بکوجا مجوز آن را در استان اخذ خواهد نمود، سازماندهی لازم برای ارائه خدمات به این دسته از مراجعین را انجام خواهد داد.