مقایسه نقدینگی در ایران و جهان
سید امین توکلانی
مقایسه چگونگی استفاده از نقدینگی در ایران و جهان، یکی از تفاوت های بارز نظم اقتصادی ایران و کشورهای توسعه یافته در شکل سرمایه گذاری اشخاص حقیقی و حقوقی است، به این صورت که در کشور های توسعه یافته، بخش اعظم سرمایه گذاری بر روی تولید کالا و خدمات و یا تملک دارایی های مولد صورت می گیرد، به همین دلیل هم زمان با رشد نقدینگی در این کشورها، تولید و مصرف نیز تقویت می شود و این موضوع به عنوان ابزاری برای جلوگیری از رکود و ایجاد ارزش افزوده در کشور های توسعه یافته استفاده می شود.
اما در ایران، سرمایه گذاری شکل و معنای دیگری دارد، ما به جای سرمایه گذاری در تولید کالا و خدمات یا به مالکیت گرفتن دارایی های مولد کالا و خدمات، به سرمایه گذاری صرفا به دید انباشت سرمایه نگاه میکنیم و اینگونه است که بخش عظیمی از نقدینگی کشور در بانک ها انبار شده و با نرخ های بالای سود بانکی ، مرتبا به حجم این نقدینگی افزوده می شود و این موضوع خود به آفتی برای اقتصاد کشور تبدیل شده است. گونه دیگر سرمایه گذاری در ایران تملک زمین و مسکن می باشد اما نه به منظور به جریان انداختن آن برای تولید کالا یا خدمت ، بلکه صرفا برای فروش آن پس از شوک های تورمی و این یعنی که بخش عظیمی از نقدینگی در کشور صرفا هر چند سال یک بار به بازار ها باز گشته و با پاسخ به تقاضای محدود مجدد تا وقوع شوک های تورمی بعدی به خواب عمیق می رود و این یعنی بخشی از نقدینگی و دارایی همواره خارج از چرخه تولید کالا و خدمات و بدون ایجاد اشتغال و یا حتی انتفاعِ متناوب برای صاحبان آن از چرخه بازار ها خارج است.
شکل دیگر سرمایه گذاری در ایران خرید طلا و سکه و ارز می باشد که در واقع اصلا در مفهوم سرمایه گذاری نمی گنجد، چرا که این کار انباشت سرمایه است و نه به جریان انداختن آن و همین تعریف نادرست از سرمایه گذاری و کسب منفعت از دلالی طلا و ارز امروزه باعث بسیاری از تلاطمات بازار های پولی کشور شده و خود به مانعی جدی برای تولید کالا و خدمات و در نتیجه مانع خلق ارزش در کشور تبدیل شده است.
اما راه حل چیست؟!
ما باید سرمایه گذاری را آن گونه که واقعا هست و معنی می دهد برای خود و جامعه باز تعریف کنیم، در صورتی که نقدینگی به بخش تولید وارد شود، نه تنها منجر به تورم نشده، بلکه رونق و رشد اقتصادی و انتفاع همگان را سبب می شود و در سمت مقابل، ورود این نقدینگی به هر یک از دیگر موارد ذکر شده، نتیجه ای جز تورم مضاعف و فقر بیشتر برای آن دسته از جامعه که امکان انباشت دارایی نداشته اند نخواهد داشت.
پس هر زمان که بخواهیم از دور باطل فعلی خارج شویم ، گام اول هدایت سرمایه ها و به خدمت گرفتن داراییها در راستای افزایش تولید و خلق ارزش است.