به نام خدا
اهمیت گردشگری در ایران
(فاطمه فکری 1399/04/10)
متن مقاله سازمان جهانی گردشگری، صنعت گردشگری را به عنوان کلید توسعه، رفاه و آسایش معرفی نموده است. جایگاه اقتصادی گردشگری در جهان، علی رغم وجود تمام چالش ها و موانع، باعث شده تا کشورهای زیادی به گزینه مشارکت و توسعه این صنعت توجه داشته باشند. در این میان صنعت توریسم برای کشورهایی که در جستجوی شناخت مزیت های خود و یا خلق مزیت های جدید برای توسعه اقتصادی و یا گریز از اقتصاد تک محصولی هستند یکی از این مزیت ها در سطح منطقه ای و جهانی است. این صنعت، گسترده ترین صنعت خدماتی است و یقیناً در سده آینده با سرعتی بیش از گذشته و امروز گسترش خواهد یافت. تأثیر صنعت گردشگری اعم از گردشگر داخلی و یا خارجی، از جهات مختلف، از جمله بازتوزیع ثروت، ایجاداشتغال و افزایش درآمد خانوار در مناطق گردشگرپذیر، پویایی بازار خرده فروشی، فعال تر شدن سیستم های حمل و نقل از جمله فرودگاه ها و جاده ها و ترمینال ها و...، افزایش سرمایه گذاری، افزایش تولیدات محلی و بومی و صنعتی (صنایع دستی و محصوالت فرهنگی)، افزایش میزان سرمایه گذاری بخش خصوصی (هتل سازی و سایر خدمات مرتبط)، افزایش روابط اجتماعی، برقراری ارتباط بین اقوام و گروه های مختلف مردم و ایجاد همبستگی ملی، تثبیت جمعیت در مناطق کمتر برخوردار، ورود ارز به کشور، معرفی چهره واقعی و مهمان دوست مردم ایران و نیز نمایش امنیت و اقتدار کشور برای گردشگران خارجی و مواردی از این دست اشاره نمود.
ترویج گردشگری
به طور کلی پنج محور عمده برای اندازه گیریِ استانداردِ آثار اقتصادی توسعه گردشگری پیشنهاد می شود که عبارتند از (WTO, 1994: 49) :
1- افزایش درآمد عمومی و دولتی حاصل از صنعت گردشگری و کمک به تولید ناخالص ملی و تولید ناخالص داخلی ( این موضوع به تنهایی اهمیت نسبی گردشگری در کل اقتصاد را نشان می دهد).
2- ارز خارجی حاصل از گردشگری بین المللی.
3- اشتغال محلی ایجاد شده توسط گردشگری.
4- تأثیر ضریب تکاثری.
5- کمک به درآمدهای دولتی.
طبق آمار جهانی کشور عزیزمان ایران رتبه ۱۰ جاذبه های باستانی و تاریخی، رتبه ۵ جاذبه های طبیعی و رتبه 3 از نظر تنوع صنایع دستی را در نقشه جهانگردی به خود اختصاص داده است ، اما از لحاظ بهره برداری از این منابع در جایگاه مطلوبی قرار نگرفته است؛ چراکه سهم ایران باوجود رتبه ممتازش در جاذبه های گردشگری از درآمد گردشگری جهان، حتی به یک درصد هم نمی رسد. کشورمان ، با بیش از ۴۰۰۰ جاذبه گردشگری، و با اتکا به آن، می تواند از میان خیل گردشگران ، پاسخگوی نیازهای جمعیتی بالغ بر ۱۶۰ میلیون نفر جهانگرد فرهنگی‌ای باشد که حدود ۲۰ درصد کل گردشگران جهان را تشکیل می دهند.
معمولی ترین شکل سفر، آنهایی است که توسط اهالی یـک کـشور انجـام مـیشـود و هزینـه ی جهانی آن حدود ده برابر گردشگری بین المللی میباشد. در واقع از جمله قابلیت های توریسم داخلی کمک به توزیع سریع و سهل منابع در پهنه کشور می باشد و یک ابـزار مـؤثر در دسـت برنامه ریزان اقتصاد ملی است تا با توزیع مجدد درآمدها و جریان بیشتر و سریعتر پول و ایجـاد اشتغال کمک موثری به افزایش درآمد خانوار ساکن در این مناطق نمایند. استان های تهران، خراسان رضوی، اصفهان، فارس، مازندران و گیلان، بیش از 90 درصد درآمدهای صنعت گردشگری ایران را به خود اختصاص داده‌اند، اما استان های دیگر با وجود دارا بودن جاذبه های گردشگری ، به دلایل مختلف از این صنعت بهره لازم را نبرده‌اند. در واقع تمرکز بالای صنعت گردشگری در برخی نواحی کشور و عدم توجه به این صنعت در دیگر مناطق، نه تنها موجب شکاف قابل توجه میان مناطق مختلف در بعد گردشگری شده است، بلکه این امر به نوبه خود سبب رشد و توسعه نامتوازن گردشگری انسان ساخت شده که در نهایت منجر به نابرابری درآمدی مناطق و شکاف فوق العاده اقتصادی بین استان ها شده است.
در واقع صنعت گردشگری به طور ذاتی به مناطق فقیرتر علاقه مند است و با کارکرد ویژه خود در ایجاد اشتغال و درگیر کردن مردم محلی ، در دور افتاده ترین مناطق ( از قبیل مناطق روستایی ) جاذبه های موجود را که بی هیچ هزینه ای در مقصد موجود است، به نمایش گذاشته و مردم را از مراکز ثقل اقتصادی به این مکانها کشانده و موجب می شود چرخه اقتصاد در تمام کشور به گردش درآید .
بکوجا معتقد است که در مرحله اول با شناسایی موانع توسعه گردشگری در مناطق محروم و سپس با ایجاد بستر مناسب جهت معرفی جاذبه های گردشگری در نقاط مختلف کشور و فراهم نمودن ساز و کار مناسب برای دسترسی آسان و کم هزینه به این مناطق، امکان رونق کسب و کار و بهبود معیشت و درآمد خانوار ساکن در این مناطق وجود دارد و با یاری خداوند و همکاری همه مردم عزیز و نوع دوست و مهربان کشور ، چنین هدفی قابل تحقق خواهد بود .